Türkiye genelinde kentsel dönüşüm sürecini hızlandırmak ve riskli yapılarda yaşayan vatandaşlara destek olmak amacıyla başlatılan “Yarısı Bizden” kampanyasıyla ev sahiplerine büyük bir maddi destek sağlanıyor. Bakanlık tarafından açıklanan verilere göre, hak sahiplerine toplamda 1 milyon 875 bin TL’ye kadar hibe, kredi ve taşınma desteği verilecek.
Kampanyanın Amacı: Riskli Binaların Yenilenmesi
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülen “Yarısı Bizden” projesi, özellikle deprem riski taşıyan binaların yenilenmesini hedefliyor. İstanbul’da başlayan ve zamanla diğer illere de yayılması planlanan proje kapsamında, eski binaların kentsel dönüşüme girmesi için devlet önemli bir mali katkı sunuyor.
Amaç; vatandaşın yıkım, yapım, taşınma ve geçici barınma yükünü hafifletmek. Böylece hem can güvenliği sağlanıyor hem de dönüşüm süreci hızlanıyor.
Bakanlıktan Büyük Destek: 1 Milyon 875 Bin TL’ye Kadar Finansman
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın “Yarısı Bizden” kampanyası kapsamında İstanbul’daki riskli konut sahiplerine büyük bir finansal destek sağlanıyor.
Her bir konut için:
875 bin TL hibe,
875 bin TL kredi,
125 bin TL taşınma desteği veriliyor.
Bu üç kalem birleştiğinde toplam 1 milyon 875 bin TL’lik bir destek paketi ortaya çıkıyor.
Ayrıca hak sahibinin birden fazla konutu varsa, diğer her bir konut için 1 milyon 750 bin TL’ye kadar kredi imkânı sağlanıyor.
İşyeri sahipleri için ise destek miktarları farklı:
437 bin 500 TL hibe,
437 bin 500 TL kredi imkânı sunuluyor.
Her ek dükkân için de 875 bin TL’ye kadar kredi desteği veriliyor.
Taşınma desteği, konutta oturan ev sahibine ödeniyor; eğer ev kiradaysa, bu destek doğrudan kiracıya veriliyor.
Kimler Yararlanabiliyor?
Destekten faydalanmak için bazı şartlar bulunuyor:
Bina, “riskli yapı” statüsünde olmalı.
Yapının yeniden inşasında eski brüt alanın 1,5 katını geçmeyecek şekilde proje hazırlanmalı.
Hak sahibi, kendi konutunda yaşıyorsa taşınma yardımı alabiliyor; kiracı ise kira desteğinden faydalanabiliyor.
Kredi desteği kullanıldığında geri ödeme, ruhsat tarihinden iki yıl sonra başlıyor.
Bu şartların tamamı, hem güvenli dönüşümü hem de adil destek dağılımını sağlamak amacıyla belirlendi.
“Oturma Hakkı” Modeliyle Dar Gelirlilere Kolaylık
Bakanlık, gelir durumu yetersiz olan vatandaşlar için özel bir model geliştirdi. “Oturma hakkı” olarak adlandırılan bu sistemde, hak sahibinden doğrudan ödeme alınmıyor. Vatandaş, yeni dairesinde oturma hakkı kazanıyor; mülkiyet ise inşaat tamamlandıktan sonra taksitli veya paylı sistemle devrediliyor.
Bu uygulama, özellikle emekliler ve sabit gelirli vatandaşlar için büyük bir kolaylık olarak değerlendiriliyor.
Geri Ödeme Şartları: 10 Yıla Kadar Vadeli
Hibe tutarları geri ödemesiz.
Kredi taksit ödemeleri ise yapı ruhsatı alındıktan iki yıl sonra başlıyor ve 10 yıla kadar vade sunuluyor.
İlk yılda faiz uygulanmıyor; sonraki yıllarda yalnızca TÜFE’nin yarısı kadar güncelleme yapılıyor.
Bu sayede vatandaşlar, konutlarını yenilerken düşük maliyetli ve uzun vadeli bir ödeme planına kavuşuyor.
Kamu da Devrede: TOKİ ve Emlak Konut Modeli
Bakanlık, büyük siteler ve toplu alanlarda dönüşümü hızlandırmak için TOKİ ve Emlak Konut GYO’yu devreye sokuyor.
Hak sahipleri, müteahhit aramakla uğraşmadan doğrudan bu kurumlara başvuru yapabiliyor.
Riskli yapı kararı sonrası %100 uzlaşma sağlanırsa, dönüşüm talebi Kentsel Dönüşüm Başkanlığı Marmara Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü’ne iletiliyor.
Bu modelde de 875 bin TL hibe desteği veriliyor, bu tutar proje maliyetinden düşülüyor.
Devlet eliyle yürütülen dönüşüm projelerinde inşaat kalitesi, zamanında teslim garantisi ve altyapı modernizasyonu da sağlanıyor.
Dar Gelirliler İçin “Oturma Hakkı” Modeli
Gelir düzeyi düşük vatandaşlar için özel bir sistem de bulunuyor.
Dar gelirli veya yoksul olduğu belgelenen kişilere borç çıkarılmıyor, bunun yerine “oturma hakkı” tanınıyor.
Bu modelde vatandaş evi için hiçbir bedel ödemiyor, ancak evin eski değeri kadar tapuda hisse sahibi oluyor.
Örneğin, dönüşüm öncesinde evi 1 milyon TL değerindeyken yeni değeri 5 milyon TL’ye yükselen bir vatandaş, yeni tapuda %20 hisse (5’te 1) sahibi oluyor.
Kişi veya eşi ömür boyu evde oturabiliyor; vefat durumunda bu hak mirasçılara devrediliyor.
Gelir durumu sonradan düzelen vatandaşlar, kalan hisseleri güncel değer üzerinden satın alabiliyor.
Başvuru Nasıl Yapılıyor?
“Yarısı Bizden” desteğine başvurular, e-Devlet üzerinden veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri aracılığıyla yapılabiliyor. Başvuru sırasında tapu, kimlik, riskli yapı tespit raporu ve bağımsız bölüm bilgileri gerekiyor.
Bakanlık, önümüzdeki dönemde bu desteğin İstanbul dışındaki illere de yaygınlaştırılacağını açıkladı. Antalya, İzmir, Bursa, Kocaeli ve Ankara gibi deprem riski yüksek bölgeler, sıradaki iller arasında bulunuyor.
